Bunlardan biri çocuklar, sahipsiz kadınlar ve güçsüz/yaşlı
erkeklerdir; ki bunlar, mazlumiyetlerinde mazurdurlar. (4:98)
İkincisi, hakkını savunduğu halde, kendisinden daha güçlü zalim
karşısında hakkını koruyamadığı için mazlum olanlar; ki bunlar da,
zaten haklarını son sınırına kadar savundukları için
mazlumiyetlerinde mazurdurlar ve onların haklı mücadelelerinde
eninde sonunda başarıya ulaşacakları müjdelenmektedir. (28:5)
Üçüncüsü ise, haklarını savunmayan, savunmaya yanaşmayan,
mazlumiyetlerini zulme gönüllü boyun eğmelerine bir gerekçe olarak
sunanlar. Kur'an, bu tür "zalime gönüllü koltuk değneği olan"
mazlumlar için, korkunç bir sonu peşinen haber vermektedir. (4:97)

Sorumluluktan kaçmak için, en doğal ve insani haklarından
vazgeçmeye hazır olanların yüreklerinin ta derinliklerini yoklayın;
orada "halkın" ve "haklı olmanın" bedelni ödeme korkusunun
yattığını görürsünüz. Evet, hakkı savunmak bedel ister. Hem de,
savunduğunuz "hak" ne kadar yüce ve değerli ise, ödemeniz
gereken "bedel" de o kadar ağır ve acı olur.

Benim bu soruya ne cevap vereceğimi, bu satırları takip eden
herkes bilir: İnsan kumaşının kalitesini artırmalı. Kişinin ameli
bilgisini aşamaz; kişinin bilgisi bilincini aşamaz; kişinin bilinci,
inancını aşamaz. Bunlar hep birbirini besleyen unsurlardır.

Etrafınıza bakınız: Özgüveni olmayan, kendi kendisini "adam" yerine
koymayan, dolayısıyla sistemin kendisini adam yerine koymayışına
aldırmayan bir sürü insan göreceksiniz. Bu tiplerin, Firavun'un İnek
Tanrısı (Hotor)'na aşık olan İsrailoğulları gibi, düşmanına aşık
olmasını, özgürlüğünü "soğan ve sarımsağa" fade etmesini
önleyecek hiçbir güç yoktur.

"Ben kendime zulmettim!", "ben sorumluluğumu yerine
getirmedim!", "ben hakkımı savunmadım!" diyebilecek bir
dürüstlüğe sahip olmak dahi, aynada kendi yüzünü çıplak
seyredecek kadar özgüvene sahip olmaktan geçiyor.

Umutsuzluğa ve yılgınlığa hiç gerek yok. Tolstoy "İtiraf eden
kurtulur" diyor; fakat biz itiraf etmekle pek kurtulacağımızı
sanmıyoruz; fakat itiraf etmeden de hiç kurtulamayacağız.

O halde, hadi, önce doğruyu itiraf edelim; hem de bir istiğfar bir
tevbe gibi:

Biz sorumluluğumuzu yerine getirmedik.