Resulullah (s.a.v.) buyurdu ki :

‘’ Boş ve faydasız işleri terk etmek , kişinin İslamiyetinin güzelliğindendir ‘’ ( Tirmizi , İbn Mace )

Bilmiş ol ki , senin hallerinin en güzeli ; gıybet , yalan , boş laflar gibi sözlerden korunarak sana ve başkalarına zararı olmayan sözleri konuşmandır . Ne yazık ki sen muhtaç olmadığın lüzumsuz sözlerle meşgul olursun da bu suretle kıymetli zamanını öldürür ve dilinin ameli üzerine hesaba çekilirsin.

Zira kişi , kıymetli zamanını Allah’ın azameti ve yaratıkları üzerinde düşünmeye sarfetse , bu düşünme sırasında birçok ilahi sır kendisine açılabilir.. Nitekim Kuran-ı Kerim de :

‘’ Ben İnsanları ve cinleri ancak beni tanımaları ve bana ibadet etmeleri için yarattım ‘’ (Zariyat – 56 ) buyurulmaktadır…

Bilmiş ol ki kişinin en değerli sermayesi vakitleridir. Bunları boş yere harcar ve ahiret için bir sevab hazırlamazsa , ana sermayeyi iflas ettirmiş olur…

Lokman Hekim ‘e hikmetin nedir diye soranlara , o ‘’ Benden gizlenen şeyi araştırmadım . Üzerime elzem olmayan şeylerin üzerinde durmadım ‘’ diye cevab vermiştir…

Malayaninin ( boş sözler , fayda sağlamayan söz ve davranışlar ) haddi ise , sükut etmekle günahkar olmadığını ve hiçbir suretle zarar görmediğin sözleri konuşmaktır..

Üzerine elzem olmayan şeyi başkasına sorman da bir malayanidir.

Mesela adama tutar da yaptığı ibadetten sorar ‘’ oruçlu musun ‘’ dersen , adam : ‘’evet oruçluyum ‘’ diye cevap verirse , ibadetine riya karışabilir . Şayet riya karışmazsa gizlilik ehemmiyetini kaybeder. Şayet oruçlu olduğu halde ‘’ değilim ‘’ derse yalan söylemiş olur . Sorduğun soruyu cevapsız bırakırsa sana hakaret etmiş olur .

Demek ki adama ibadeti hususunda sorduğun lüzumsuz , malayani bir soru ile adamı ya riyaya veya yalancı durumuna sokmuş olacaksın.

Mesela yolda karşılaştığın bir adama ‘’ kimsin , nereden geliyorsun ? ‘’ seklinde sorularda malayanidir .

Adam belki bunu açıklamak istemez . Utanıp kaçınacağı sebepleri var , doğrusunu haber vermek istemez . Adam doğruyu söylemezse yalancı olur ve buna sen sebep olmuş olursun …

Abdullah (r.a.) diyor ki : Amiroğullarından birkaç kişi ile Resulullah ‘ın (s.a.v) huzuruna çıktık . Bunlar :

Sen bizim atamızsın , sen bizim efendimizsin , sen bizim en büyüğümüz ve en üstünümüzsün , sen şöylesin , sen böylesin gibi iltifatlara başladılar . Resulullah (s.a.v.) :

‘’’ SÖYLEYECEĞİNİZİ SÖYLEYİN , ŞEYTAN SİZİ ŞAŞIRTIP DURMASIN ‘’’
buyurdu. ( Bezzar )

Peygamber efendimiz burada dilin bir defa doğru da olsa övmeye başlayınca şeytanın onu havalandırıp aşırı gitmesine sebeb olabileceğini bildiriyor .

Resulullah (s.a.v.) buyurdu ki :

‘’ Müjde o kimseye ki , sözünün fazlasını tutmuş ve malının fazlasını infak etmiştir ‘’ (İbn Ebid-dünya )

Halbuki insanlar bunun tamamen aksini yapmakta ; mallarının fazlasını tutup dillerini alabildiğine salmıştır…

Resulullah (s.a.v.) buyurdu ki :

‘’ Dilindeki laf kalabalığı kadar kötülük kimseye verilmemiştir , yani kişinin en büyük kötülüğü fazla konuşmasıdır ‘’ buyurdu….


Ehli Sünnet alimleri fuzuli sözlerden hoşlanmaz ve onları çirkin görürlerdi. Allah’ın kitabı , Resulun Sünneti , emr-i maruf , nehy-i münker ve geçim için muhtaç olduğu sözlerden başka her sözü , fuzuli kabul ederlerdi.

Bilmiş ol ki , fuzuli sözlerden bir fayda yoktur . Ancak mühim olanları Kuranı kerimde ve Resulun sünnetinde anlatılmıştır . Nitekim Allah Teala buyurmuştur :

‘’ Onların fısıldaşmalarının birçoğunda hayır yoktur . Meğer ki bir sadaka vermeyi , ya bir iyilik yapmayı veya insanların arasını düzeltmeyi emredenler ola. Kim Allah’ın rızasını arayarak böyle yaparsa biz ona çok büyük bir mükafat vereceğiz. ( Nisa – 114 )

Siz , sağınızda solunuzda oturup ağzınızdan çıkan her sözü yazan ve sizi koruyan yazıcı melekleri unuttunuz mu ?

İmam Gazali ( Dil Belaları adlı eserinden )