Bir duayý, manasýný da anlayarak okumak daha engin mülahazalara açýlmaya ve daha derin hislerle dolmaya vesile olur. Bazý ifadeler vardýr ki, okuyan ya da dinleyen insanýn yüreðini aðzýna getirir.


Hususiyle, Hak dostlarý daha önce kimsenin söylemediði ve hiç matbaa mürekkebi görmemiþ sözler söylerler. Onlar aþk u iþtiyaklarýný, Allah'a karþý o kadar saygýlý, üslup itibarýyla o kadar ince ve Mevlâ-yý Müteâl'e o kadar layýk bir eda ile seslendirirler ki, o ifadeler karþýsýnda kalbinizin ritmi deðiþir, bayýlacak gibi olursunuz ve kendinizi yere atarsýnýz.
Hazreti Þah-ý Geylanî'nin Evrâd-ý Kudsiye'sini ilk defa okuduðum zaman bana çok tesir etmiþti. Adeta kendimden geçmiþtim; Hazret'in Cenâb-ý Hak'la münasebetine, O'na içini döküþüne ve Rabb-i Rahim'e hitap ederken seçtiði kelimelere hayran kalmýþtým. Hacý Kemal Efendi, duadan çok etkilendiðimi görünce hemen yanýma gelmiþ ve "Hocam, size o kadar tesir eden dua hangisi?" demiþti. Evet, gönlün sesi-soluðu olan o sözler karþýsýnda müteessir olmamak elde deðildi.
Bu açýdan, okunan evrâd ü ezkârýn manalarýný bilmek, insana engin bir ruh haleti kazandýrýr; yakarýþ heyecanlarýný tetikler, konsantrasyonun temin edilmesini saðlar ve dudaklardan dökülen kelimelerin dilden deðil gönülden kopup gelmesine zemin hazýrlar. Bu itibarla da, keþke herkes okuduðunu anlasa, o büyük insanlarýn hissiyatlarýna ortak olsa ve o derin manalarla dolup manen doysa.. bu arzulanan bir neticedir. Ne var ki, böyle bir anlama söz konusu olmayýnca, yapýlanýn hiçbir iþe yaramadýðýný düþünmek de kat'iyen doðru deðildir. Kur'an-ý Kerim'in ayetleri ve Resûl-i Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz'in dualarý zatýnda nuranî olan ifadelerdir. "El-Kulûbu'd-Dâria" isimli dua kitabýnda yer alan sözlerin çoðu, Kur'an-ý Hakîm'den ve Ýnsanlýðýn Ýftihar Tablosu'nun (aleyhi ekmelüttehaya vetteslimat) dualarýndan mülhemdir; ayet-i kerimelerden ve hadis-i þeriflerden alýnmýþ, format deðiþikliði yapýlarak farklý bir þekilde yeniden seslendirilmiþtir. Dolayýsýyla, biz onlarýn manalarýný hiç bilmesek de, abdestimizi alýr, kýbleye dönerek oturur, saygýlý durur, gönlümüzü Cenâb-ý Hakk'a tevcih eder, huzur-u kalble o dualarý okur ve Allah Teâlâ'ya karþý bir dilenci edasýyla ellerimizi açarsak umulan sevaba ulaþýrýz.
Evet, dualardaki derin manalarý his, akýl ve mantýðýmýzla yakýn takibe alýp onlardan azamî istifade etmemiz için Arapçayý anlamak ya da o virdlerin Türkçe meallerini okumak lüzumludur ve bu olsa çok iyi olur; fakat o olmayýnca, duanýn hiçbir fayda saðlamayacaðýný zannetmek de yanlýþtýr. Bir kere, manasý ister anlaþýlsýn isterse de anlaþýlmasýn, duayla meþgul olmanýn kendisi bir teveccühtür; dua ile deðerlendirilen zaman da baþlý baþýna bir teveccüh vaktidir. Ýnsan, arzularýný yalnýzca Allah Teâlâ'nýn is'af edebileceðine, ihtiyaçlarýný sadece O'nun giderebileceðine inanýr ve bu inançla Cenâb-ý Hakk'a yönelirse o müddet zarfýnda onun kalbi, hisleri, latifeleri çok istifade eder, ihsaslarý dua boyunca demlenir ve insan huzurda bulunuyor olmanýn lezzetiyle zaman zaman kendinden geçer. Dolayýsýyla, tazarru ve niyaz yine kâmet-i kýymetince eda edilmiþ olur; kazandýracaðý mükâfatý yine kazandýrýr ve okuyan kimseyi Allah'a yaklaþtýrýr.


Arapça kadar Türkçeyi de iyi bilmek gerek
Þüphesiz, daha baþtan heyecaný tetikleme, konsantrasyonu temin etme, kalb ve ruhun yaný sýra akýl ve mantýðý da besleyip doyurma açýsýndan, takip edilen virdlerin mealinin okunmasý çok faydalý olacaktýr. Ýnþaallah ileride, Arapça ile beraber Türkçeyi de iyi bilen ve her iki dildeki temel espriye vakýf olan bir arkadaþýmýz, bazý yerlerde derkenar yaparak, bir kýsým haþiyeler (þerhler, açýklamalar) düþerek el-Kulûbu'd-Dâria'yý tercüme edebilir. Bir cümledeki kelimelerin tek baþlarýna bulunduklarý zamanki anlamlarýný deðil de, cümle içindeki konumlarýný, diðer sözcüklerle bir araya geldikleri zamanki manalarýný ve üzerlerine yüklenen mazmunlarý (nükteli, sanatlý, ince sözleri) nazar-ý itibara alarak; bir de, "Bu mefhumu Türkçe dile getirseydim, nasýl ifade ederdim?" ölçüsüne baðlý kalarak o güzel dualarý dilimize çevirebilir.
Evet, el-Kulûbu'd-Dâria gibi kitaplarý ya da onlardaki bazý metinleri Türkçeye çevirirken, deyimleri, atasözlerini ve bazý hususi tabirleri dilimizin temel esprisi ve genel özellikleri açýsýndan deðerlendirip, dil zevkimize uygun þekilde manalandýrmak da çok önemlidir. Mesela, bir velinin, "Allah'ým, halimi Senin bilmen, benim onu þerhetmeme ihtiyaç býrakmýyor!" þeklindeki sözünü, kelimesi kelimesine tercüme etmek yerine, "Halim sana ayan, söze ne hâcet!" diyerek Türkçeye aktarmak daha hoþ düþebilir. Bu açýdan, harfi harfine mana vermeye çalýþmamak ve kelimelerin ilk anlamlarýna takýlýp kalmamak gerekir; çünkü Kur'an-ý Kerim meallerinin bazýlarýnda olduðu gibi, kelime kelime tercüme meseleye darlýk getirir; sözün ruhunu ve cümlenin ýþýðýný söndürür. Öyleyse, anlatýlmak istenen hususu ve o sözün maksadýný kendi dilimizde nasýl ifade ediyorsak, onu o þekilde meallendirmek, en azýndan parantez içinde belirtmek icap eder. Böylece, dua edecek olanlar, önce okuyacaklarý yerlerin Türkçesine bakarlar, sonra da Arapçasýný okurlar.


ÖZETLE:
1- Bir duayý, manasýný da anlayarak okumak daha engin mülahazalara açýlmaya ve daha derin hislerle dolmaya vesile olur. Bazý ifadeler vardýr ki, okuyan ya da dinleyen insanýn yüreðini aðzýna getirir.


2 - Okunan dualarýn manalarýný bilmek, insana engin bir ruh haleti kazandýrýr; yakarýþ heyecanlarýný tetikler ve dudaklardan dökülen kelimelerin dilden deðil gönülden kopup gelmesine zemin hazýrlar.
3 - Dualardan azamî istifade etmemiz için Arapçalarýný anlamak ya da Türkçe meallerini okumak lüzumludur ve bu olsa çok iyi olur; fakat o olmayýnca, duanýn hiçbir fayda saðlamayacaðýný zannetmek de yanlýþtýr.





Fethullah Gülen