*´¯`·.¸.·´¯`·.((( RAVDA.net ))).·´¯`·.¸ | SeVGiYe aÇILaN KaPI

	Anasayfa Yap
	Favoriye Ekle
	İrtibat

Üye Girişi

Üye Ol

Home

F o r u m

E-Kart

Tavsiye Et

Sitede Arama


» Kapsamlı Arama

Google`de Ara

Tavsiye Linkler

Kuran Kursu Mezunları

Önemli Linkler

Statü / İstatistik

En Son Üyemiz:
Didem_

53683 Toplam Üyemiz var.

Online Üyeler:

Online: 1677 Misafir
Admin | Moderator | Vip | Üye

Giriş Vaktiniz: Perşembe, 14. Kasım 2024 - 14:27

Browseriniz:

IP Adresiniz: Hostname:

Toplam Forum: 69 *** Toplam Konu: 30100 *** Toplam Mesaj: 148193

Beni hatırla

Forum Anasayfa » SERBEST KÜRSÜ » Mezar Taşları

önceki konu diğer konu

1 okunmamış mesaj mevcut (Acik)

Sayfa (1): (1)

Gönderen

Mesaj

	Muhtazaf

Mezar Taşları

Moderator

4254 Mesaj -

Mezar Taþlarý

Mezar taþý geleneði ve tarih, edebiyat, sanat

Milletimizin tarih boyunca atalarýna ve örflerine büyük ehemmiyet verdiði bilinmektedir. Ýslam öncesi çeþitli þekillerde icra edilen defin merasimleri ve anýt mezar gelenekleri, Ýslamiyet’i kabulden sonra deðiþikliklerle devam etmiþ, kümbet ile türbe yapýlarý ortaya çýkmýþtýr. Daha ziyade din ve devlet büyükleri için inþa edilen bu yapýlarýn yanýnda halkýn yaptýrdýðý mezar taþlarý önemli bir yekün ile karþýmýza çýkmaktadýr.
Anadolu’ya Müslüman Türkler’le dikilen mezar taþlarý, Osmanlýlar döneminde þekil ve muhteva olarak daha da zenginleþmiþtir. Özenle iþlenen, üzerlerinde birçok sanat icra edilen, kültürümüzü nesillerden nesillere intikal ettiren ve mimari üsluplar ile irtibatlarý açýkça fark edilen mezar taþlarý, Müslüman Türk’ün yaþadýðý her yerde kimliðinin simgesi olmuþtur.

Tarih, sanat ve kültür zaviyesinden bakýlýrsa; eski mezar taþlarýmýzýn, türlü sanatlarý aksettirip, birçok sanatçýnýn emeðini taþýyan, milli kültür ve tarihimize ýþýk tutan çok boyutlu, pek kýymetli ve baþka nüshasý bulunmayan arþiv vesikalarý olduðu anlaþýlýr. Mezar taþlarý, bir zamanlar ayný havayý teneffüs edip ayný mekanlarda yaþayan sakinlerin, inançlarý, dertleri, korkularý, üzüntüleri, nükteleri ve türlü hissiyatýný bizlere aktaran belgelerdir.(1) Bugün her millet mezarlýklarýný varlýk ve tarihlerinin bekçileri olarak görmekte ise de hiçbir milletin mezarlýklarý Türk kabristanlarý kadar orijinal,mütenevvi ve muhteþem deðildir.(2)
Batý sanatkarlarýný kendisine hayran býrakan mezar taþlarýndan bir tanesi büyütülecek olsa, Avrupa kentlerinden birinin ortasýna bir sanat abidesi olarak dikilebileceðine iþaret eden birçok sanatkar ve ilim adamýmýz vardýr.(3)Baþka dinlere mensup milletlerin mezarlýklarýnda duyulan korku, ürperti ve sýkýntýnýn yerini Türk kabristanlarýnda huzur, tefekkür ve tatlý hayallerin aldýðýný, yabancý aðýzlardan bile duyabilmekteyiz.(4)Kültür ve sanat karþýlaþtýrmasýnda Türk mezarlýklarýnýn üstünlüðünü anlatan birçok batýlý araþtýrmacýyý da görüyoruz.(5)

Mezar taþlarý, tarihimize ýþýk tutan hiçbir yerde ulaþamayacaðýmýz bilgileri havi kaynak durumundadýrlar. Bazý coðrafi isimler, mülki bölümler, devlet müesseseleri, meslek, sanat ve zanaatlarýmýz ile bunlarý icra edenler, alimler, þairler, devlet ricali ve kahramanlar için belki de sadece mezar taþlarýný me’haz gösterebiliyoruz.(6) Tarihi þöhrete sahip zevatýn akrabalarý, evladý, ahfadý ve etrafý ile ilgili bilgilere mezar taþlarýnda rastlayabiliyoruz. Týp ve tasavvuf tarihi alanlarýnda da istifade edilen mezar taþlarý etnografya ve müzeciliðin önemli bir konusu olan tarihi kýyafetler, serpuþlar ve kavuklar mezar taþlarýnda çok saðlýklý temsil edilmiþlerdir. Baþlýklar, sarýklar, fesler ve remizler kiþinin sosyal sýnýfýna, vazifesine, mesleðine, sanatýna ve tasavvufi meþrebine delalet ettiðinden, kýyafet tarihimiz ve müzeciliðimiz için belgesel deðer taþýyan mezar taþlarý çaðlar boyu süregelen deðiþiklikleri gözler önüne sererler.(7)

Türk dili ve edebiyatýnýn en mühim kaynaklarýndan biri olan mezar taþý kitabeleri, nazým ve nesir ifadeleri ile, edebiyat tarihimizin ulaþýlamamýþ hazinesi durumundadýrlar. Mezar taþý kitabeleri döneminin dil ve ifade özelliklerini yansýtarak Türk dilinin tarihi seyrini takip edebilme imkaný verirler. Ölüm gibi insanlarýn ziyadesi ile hissiyatýný harekete geçiren bir hadise, mezar taþý kitabelerinde; ayet, hadis, vecize, atasözü, nesir, þiir, temenni ve dua olarak yanký bulmuþ, Müslüman Türk ‘ün hislerine bu kitabeler tercüman olmuþtur. Nazým olarak düzenlenmiþ mezar taþý kitabelerinin bir çoðunda rastladýðýmýz ebced hesabýyla tarih düþürme usulünün tam anlamýyla çözümlenmesi, bu kitabeler deðerlendirilmeden yapýldýðýnda eksik kalýr.(8) Zira þairlerimiz ebced hususundaki kudretlerini en çok mezar taþý kitabelerinde sergilemiþlerdir.

Hat sanatýmýzýn tarihi tekamülünü en güzel izleyebildiðimiz ve sürekli açýk bir sergi, bir açýk hava müzesi durumundaki mezarlýklarýmýzda, en büyük sanatkarlarýmýzýn imzalarýný görebilmek mümkündür Osmanlýlar yazýya ayrý bir önem verdikleri için Osmanlý mezar taþlarýnda kitabe ve hüsn-i hat ön plana çýkmýþtýr. Her mezar taþýnda da güzel yazýya rastlamayabilir. Celi sülüs ve celi talik dýþýndaki yazý çeþitlerini çok nadir gördüðümüz mezar taþý kitabelerinin sonuna imza koyma geleneði 18. asýrla baþlamýþtýr.(9) 19.yüzyýldan itibaren en nefis örneklerine rastladýðýmýz celi yazýlar, en meþhur hattatlarýmýz tarafýndan, Osmanlýlar’ýn son zamanlarýna kadar mezar taþý kitabesi formunda da icra edilmiþtir. Bütün kitabelerde olduðu gibi mezar taþýna geçirilecek kitabe metni hattat tarafýndan siyah boyalý bir kaðýda zýrnýk denen sarý renkli bir boya ile yazýlýr. Bu malzemeler tashih kolaylýðý için tercih edilir. Bu asýl kalýbýn altýna bir kaðýt yerleþtirilerek harflerin etrafý sýkça iðnelenir ve alttaki kaðýda ince ve sýk noktalar halinde yazý geçirilmiþ olur. Bu alt kalýp taþ üstüne sabitlenir ve üzerinde kömür tozu gezdirilir. Taþ üzerinde siyah noktalar halinde beliren yazýyý taþ ustasý çekiç ve çelik kalem yardýmýyla zemini oyarak kabartma halinde ortaya çýkarýr. Tabi ki hattatýn eserinin en güzel þekilde taþa geçirilmesi hakkakýn maharetine baðlýdýr. Bu sebeple meþhur hattatlarýn usta taþçýlarý þart koþtuklarý bilinmektedir.(10)

Eski mezarlýklarýmýz Türk tezyinatýnýn tedkikine yarayacak binlerce eserin bulunduðu özel mekanlarýmýzdýr. Binbir çeþit motif ve çiçek uygulamasý ile mezar taþlarýnda, tarihten günümüze Türk süsleme sanatý sergidedir.(11) Mezar taþlarý üzerindeki tezyinat muhtelif sanat devirlerine göre deðiþir. Bunlarýn tarihlerine göre Türk süslemesinin üsluplarý ve zaman içindeki deðiþiklikleri ile alakalý malumat edinmek mümkündür.(12) Mezar taþlarý üzerindeki süslemeleri kronolojik olarak bir albüm çalýþmasý ile tesbit etmek Türk bezemeciliðinin en doðru tarihini meydana getirmek demektir. Taþ ustalarýnýn en ince detaylarýna kadar iþlediði klasik motifler ve çiçekler Osmanlý sanatýnýn avrupa etkisi ile bozulduðu dönemlerde barok ve ampir üslubundan etkilenmiþtir. Son devrin vasýfsýz ve kiþiliksiz tezyinatý önceki sanatýmýzýn durumunu acýklý bir þekilde yansýtýr(13)

Mezar taþlarý yazýlarý tezyinatý ve þekilleri itibari ile Türk taþ iþçiliðinin en mühim þubelerindendir. Eski mezarlýklarýmýz Türk taþçýlýðýnýn muhtelif sanat devirlerindeki deðiþim ve farklýlýklarýný en güzel þekilde yansýtan mekanlardýr. Güzel bir mezar taþýnda hattat, nakkaþ bazen þair ve mermer ustasýnýn emeði bulunur. Bütün sanatlarýn yansýtýlmasý taþ sanatkarýnýn iþidir. Taþ ustasýnýn çok hassas çalýþtýðý taþlar diðer sanatlar içinde kýymet eder. Her devirde mezar taþçýlýðý Türk mimari ekolleri ve üsluplarýyla paralellik arz eder.(14) Dönemin mimari eserleriyle mezar taþlarý arasýnda malzeme motifler ve yöresel detaylarda büyük benzerlikler vardýr. Çeþitli sebeplerle heykel yapmayan Türk sanatkarý bütün maharetini mezar taþlarýnda ve bilhassa serpuþlarda göstermiþtir. Mezar taþý ustasý ile heykeltýraþýn teknik ve estetik plandaki çalýþmalarý ayný gözükmektedir. Avrupa’da ancak 20. Asýrdan itibaren düþünülen soyut heykel anlayýþý ile benzerlikler gösteren mezar taþlarýnýn(15) diðerinden en mühim farký fonksiyonel olmasý ve türlü ince vazifeleri icra etmesidir.

Not:Bu yazýnýn kaynaðý olan "kaybolan medeniyetimiz" adlý muhteþem eser konusunda sanýrým bir ilk hem içerik hem grafik, tasarým ,fotoðraf ve baský kalitesi açýsýndan tek kelime ile mükemmel bu konulara ilgi duyan herkesin kütüphanesinde bulundurmasýný tavsiye ediyoruz
(Kaybolan Medeniyetimiz, Damla Yayýnlarý, Ýsmail Gürkan Cd. No.6
34110 Caðaloðlu-Ýst. 0 212 5142828)

KAYNAK:

Uygulamalý Türk Ýslam Kütüphanesi ,Kaybolan Medeniyetimiz
Hüseyin Kutlu - Hekimoðlu Ali Paþa Camii Haziresi’ndeki Tarihi Mezar Taþlarý
1-Semavi Eyice, Mezarlýklarýmýz, Türk Yurdu, sayý:242, Ýstanbul, 1955, s.693.
2-Hikmet Turhan Daðlýoðlu, Ýstanbul Mezarlarý II, Yeni Türk Mecmuasý, sayý:29, Ýstanbul,1935, s.1844
3-Çelik Gülersoy, Ýstanbul Tarihinin Mezar Taþlarý, Türkiye Turing Otomobil Kurumu Belleteni, sayý:49/328, Ýstanbul,1975, s.2
4-Bkz. Theophile Gautier, (Çev.:Nurullah Berk),Yabancý Gözüyle Türk Kabristaný, Türkiye Turing Otomobil Kurumu Belleteni, sayý:49/328, Ýstanbul,1975,s.16
5-Bkz. Semavi Eyice, a.g.m.,s.685-691
6-Enver Behnan Þapolyo, Türk Mezar Taþlarý, Önasya, sayý:57, Ýstanbul, 1970, s.10
7-M.Hüsrev Subaþý, Mezar Taþlarý Üzerine, Bülten, sayý:5,Ýstanbul,1994, s.11
8-bkz. Selahaddin Elker, Kitabelerde Ebced Hesabýnýn Rolü, Vakýflar Dergisi,sayý:III,Ankara,1946,s.17-25
9-Uður Derman, Mezar Kitabelerinde Yazý Sanatýmýz, Türkiye Turing Otomobil Kurumu Belleteni, Ýstanbul,1975,sayý:49/328,s.41
10-Uður Derman, a.g.m., s.42
11-Muyin Memduh Tayanç, Türk Süsünde Çiçek, Tarih Hazinesi, Ýstanbul,1951,sayý:9,s.434-435
12-Celal Esat Arseven, Mezar Taþý, Sanat Ansiklopedisi, Ýstanbul,1983, c.III,s.1318
13-Mimar Hikmet, Mezar Taþlarý, Türk Yurdu, Ýstanbul,1928,sayý:197-3,s.50
14-bkz.Metin Haseki, Plastik Açýdan Türk Mezar Taþlarý, Ýstanbul 1977,s.41-47
15-Metin Haseki, a.g.e.,s.47-48

Kaynak : Mezartaslari.com

Gönderen: 29.04.2009 - 01:03

Pozisyon - İmzalar göster

Sayfa (1): (1)

önceki konu diğer konu

Lütfen Seçiniz:

Şu an Yok üye ve 1677 Misafir online. En son üyemiz: Didem_
16977 üye ile 13.07.2024 - 11:50 tarihinde en fazla ziyaretçi online oldu.

[Admin | Moderator | Kıdemli Üye | Üye]

Doğum gününüzü tebrik eder, sıhhat ve afiyet dolu ömür dileriz:
33mya (63), turkishdanger (36), LeeNa (56), avara (34), @KIN (43), Sedat KAYHAN (61), burcuburcu (49), emelim (52), yahia (49), huzur (52), nazarboncuð.. (44), fettah (42), asafusta (41), Selim54 (35), excelleron (53), SeHZaDeM (34), sofiumit (41), remzi82 (54), iskender_1 (44), Ibrahim_Kerim (43), ÝSU (31), sadozaydin (38)

Son 24 saatin aktif konuları - Top Üyeler

Copyright © ((( RAVDA.net ))) * İrtibat * RAVDA Reklam Servisi * Tüm hakları saklıdır, izinsiz alıntı yapılamaz.
Sitemizde yayınlanan imzalı yazıların içeriğinden yazarları, forum ve yorumlardan ekleyen şahıslar sorumlu olup, kesinlikle sitemiz sorumlu değildir.

Sayfa 1.00128 saniyede açıldı

Reklamlardan
RAVDA sitesi
hiçbir şekilde
sorumlu değildir.