Resulullah (s.a.v.) buyurdu ki :

‘’ Boþ ve faydasýz iþleri terk etmek , kiþinin Ýslamiyetinin güzelliðindendir ‘’ ( Tirmizi , Ýbn Mace )

Bilmiþ ol ki , senin hallerinin en güzeli ; gýybet , yalan , boþ laflar gibi sözlerden korunarak sana ve baþkalarýna zararý olmayan sözleri konuþmandýr . Ne yazýk ki sen muhtaç olmadýðýn lüzumsuz sözlerle meþgul olursun da bu suretle kýymetli zamanýný öldürür ve dilinin ameli üzerine hesaba çekilirsin.

Zira kiþi , kýymetli zamanýný Allah’ýn azameti ve yaratýklarý üzerinde düþünmeye sarfetse , bu düþünme sýrasýnda birçok ilahi sýr kendisine açýlabilir.. Nitekim Kuran-ý Kerim de :

‘’ Ben Ýnsanlarý ve cinleri ancak beni tanýmalarý ve bana ibadet etmeleri için yarattým ‘’ (Zariyat – 56 ) buyurulmaktadýr…

Bilmiþ ol ki kiþinin en deðerli sermayesi vakitleridir. Bunlarý boþ yere harcar ve ahiret için bir sevab hazýrlamazsa , ana sermayeyi iflas ettirmiþ olur…

Lokman Hekim ‘e hikmetin nedir diye soranlara , o ‘’ Benden gizlenen þeyi araþtýrmadým . Üzerime elzem olmayan þeylerin üzerinde durmadým ‘’ diye cevab vermiþtir…

Malayaninin ( boþ sözler , fayda saðlamayan söz ve davranýþlar ) haddi ise , sükut etmekle günahkar olmadýðýný ve hiçbir suretle zarar görmediðin sözleri konuþmaktýr..

Üzerine elzem olmayan þeyi baþkasýna sorman da bir malayanidir.

Mesela adama tutar da yaptýðý ibadetten sorar ‘’ oruçlu musun ‘’ dersen , adam : ‘’evet oruçluyum ‘’ diye cevap verirse , ibadetine riya karýþabilir . Þayet riya karýþmazsa gizlilik ehemmiyetini kaybeder. Þayet oruçlu olduðu halde ‘’ deðilim ‘’ derse yalan söylemiþ olur . Sorduðun soruyu cevapsýz býrakýrsa sana hakaret etmiþ olur .

Demek ki adama ibadeti hususunda sorduðun lüzumsuz , malayani bir soru ile adamý ya riyaya veya yalancý durumuna sokmuþ olacaksýn.

Mesela yolda karþýlaþtýðýn bir adama ‘’ kimsin , nereden geliyorsun ? ‘’ seklinde sorularda malayanidir .

Adam belki bunu açýklamak istemez . Utanýp kaçýnacaðý sebepleri var , doðrusunu haber vermek istemez . Adam doðruyu söylemezse yalancý olur ve buna sen sebep olmuþ olursun …

Abdullah (r.a.) diyor ki : Amiroðullarýndan birkaç kiþi ile Resulullah ‘ýn (s.a.v) huzuruna çýktýk . Bunlar :

Sen bizim atamýzsýn , sen bizim efendimizsin , sen bizim en büyüðümüz ve en üstünümüzsün , sen þöylesin , sen böylesin gibi iltifatlara baþladýlar . Resulullah (s.a.v.) :

‘’’ SÖYLEYECEÐÝNÝZÝ SÖYLEYÝN , ÞEYTAN SÝZÝ ÞAÞIRTIP DURMASIN ‘’’
buyurdu. ( Bezzar )

Peygamber efendimiz burada dilin bir defa doðru da olsa övmeye baþlayýnca þeytanýn onu havalandýrýp aþýrý gitmesine sebeb olabileceðini bildiriyor .

Resulullah (s.a.v.) buyurdu ki :

‘’ Müjde o kimseye ki , sözünün fazlasýný tutmuþ ve malýnýn fazlasýný infak etmiþtir ‘’ (Ýbn Ebid-dünya )

Halbuki insanlar bunun tamamen aksini yapmakta ; mallarýnýn fazlasýný tutup dillerini alabildiðine salmýþtýr…

Resulullah (s.a.v.) buyurdu ki :

‘’ Dilindeki laf kalabalýðý kadar kötülük kimseye verilmemiþtir , yani kiþinin en büyük kötülüðü fazla konuþmasýdýr ‘’ buyurdu….


Ehli Sünnet alimleri fuzuli sözlerden hoþlanmaz ve onlarý çirkin görürlerdi. Allah’ýn kitabý , Resulun Sünneti , emr-i maruf , nehy-i münker ve geçim için muhtaç olduðu sözlerden baþka her sözü , fuzuli kabul ederlerdi.

Bilmiþ ol ki , fuzuli sözlerden bir fayda yoktur . Ancak mühim olanlarý Kuraný kerimde ve Resulun sünnetinde anlatýlmýþtýr . Nitekim Allah Teala buyurmuþtur :

‘’ Onlarýn fýsýldaþmalarýnýn birçoðunda hayýr yoktur . Meðer ki bir sadaka vermeyi , ya bir iyilik yapmayý veya insanlarýn arasýný düzeltmeyi emredenler ola. Kim Allah’ýn rýzasýný arayarak böyle yaparsa biz ona çok büyük bir mükafat vereceðiz. ( Nisa – 114 )

Siz , saðýnýzda solunuzda oturup aðzýnýzdan çýkan her sözü yazan ve sizi koruyan yazýcý melekleri unuttunuz mu ?

Ýmam Gazali ( Dil Belalarý adlý eserinden )