BBC'de Hrant Dink'le 9 Nisan 2005'te yayýmlanan söyleþiden...

Avrupa Parlamentosu'ndaki Yeþiller/Avrupa Özgürlük Baðlaþýklýðý Grubu'nca hazýrlanan bildiri "Geçmiþin geleceði: Türkiye'deki Ermeniler" baþlýðýný taþýyor

Türkiye'nin Avrupa Birliði'yle üyelik müzakerelerine baþlamasý için belirlenen tarih olan Ekim ayýna dek, çözülmesi gereken birçok sorun ve aþýlmasý gereken tabular bulunduðunu belirten grup, halen Türkiye'deki Ermeni azýnlýðýn durumunun ve Türkiye'nin Ermenilerle baðlantýlý olarak kendi tarihi üzerinde yaptýðý tartýþmalarýn, geriye kalan en büyük tabulardan biri olduðunu kaydediyor

Bir tartýþma ortamý yaratmak amacýyla Yeþiller/Avrupa Özgürlük Baðlaþýklýðý Grubu, haftaya salý günü Strazburg'da önde gelen tarihçi ve aydýnlarý bir forumda topluyor.

Sözkonusu foruma katýlacak isimlerden biri, AGOS gazetesi genel yayýn yönetmeni Hrant Dink. Dink geçen salý günü de, Ankara'da Meclisin Avrupa Birliði Uyum Komisyonu'nun Ermeni sorununu ele aldýðý toplantýya katýlmýþtý. Londra'da BBC Türkçe Servisi'nin konuðu olan Dink'le Ayça Abakan konuþtu.

Son güncelleme: 19 Ocak, 2007 - TSÝ 15:40




Bu sayfayý arkadaþýma gönder Yazýcý için

Dink: Avrupa 'bedeli' ödemeli


Ayça Abakan
BBC Türkçe Servisi




BBC'de Hrant Dink'le 9 Nisan 2005'te yayýmlanan söyleþiden...



Avrupa Parlamentosu'ndaki Yeþiller/Avrupa Özgürlük Baðlaþýklýðý Grubu'nca hazýrlanan bildiri "Geçmiþin geleceði: Türkiye'deki Ermeniler" baþlýðýný taþýyor.

Türkiye'nin Avrupa Birliði'yle üyelik müzakerelerine baþlamasý için belirlenen tarih olan Ekim ayýna dek, çözülmesi gereken birçok sorun ve aþýlmasý gereken tabular bulunduðunu belirten grup, halen Türkiye'deki Ermeni azýnlýðýn durumunun ve Türkiye'nin Ermenilerle baðlantýlý olarak kendi tarihi üzerinde yaptýðý tartýþmalarýn, geriye kalan en büyük tabulardan biri olduðunu kaydediyor.

Bir tartýþma ortamý yaratmak amacýyla Yeþiller/Avrupa Özgürlük Baðlaþýklýðý Grubu, haftaya salý günü Strazburg'da önde gelen tarihçi ve aydýnlarý bir forumda topluyor.

Sözkonusu foruma katýlacak isimlerden biri, AGOS gazetesi genel yayýn yönetmeni Hrant Dink. Dink geçen salý günü de, Ankara'da Meclisin Avrupa Birliði Uyum Komisyonu'nun Ermeni sorununu ele aldýðý toplantýya katýlmýþtý. Londra'da BBC Türkçe Servisi'nin konuðu olan Dink'le Ayça Abakan konuþtu.



--------------------------------------------------------------------------------


Ayça Abakan: Meclis'in Avrupa Birliði Uyum Komisyonu'nunca düzenlenen toplantýyla ilgili görüþleriniz nedir?

Hrant Dink: Doðrusu toplantý öncesinde, toplantýya davet edildiðimde, özellikle de son bir iki gün içinde, yabancý basýnýn bu toplantýya önem vermesi, sürekli sorular sormasý, kafamda bir takým tedirginlikler uyandýrmadý deðil. Nedir bu yapýlan, ne yapýlmak isteniyor? Toplantý sýrasýnda da konuþtuk, aslýnda bu sorular orada da vardý kafamda.

Ama toplantýdan çýktýktan sonra, bu toplantýnýn hakikaten çok yararlý bir toplantý olduðunu, önemli bir deneyim olduðunu gördüm. Çünkü Türkiye yeni bir açýlým içerisinde.

Biliyorsunuz Baþbakan Tayyip Erdoðan’la Deniz Baykal birlikte, yani iktidar ve muhalefet birlikte bir açýlým saðladýklarýný dünyaya ilan ettiler, sadece Türk kamuoyuna deðil. Ve bu açýlýmýn da desteklenmesi gerektiðini düþünenlerdenim, ýsrarla da bunu savunuyorum. Ama o beyanlardan bugüne kadar geçen süre içerisinde yeni açýlým olarak ortaya konulan yeniliklerin pek de öyle yeni birþeyler olmadýðýný gördüm. Özellikle de o yeni açýlýmýn henüz daha yeni bir üslupla donanmýþ olmadýðýný gördüm.

Yani eski, o bildik karþý kampanya, karþý atak, karþý kavramýyla ilgili bir duruþ sözkonusuydu. Justin McCartney'nin Türkiye'ye getirilmesi, parlamentoda yaptýðý konuþmalar. Hala o mezar kazma, mezardan iskeletler çýkarma ve bunu "Ýþte Ermenileri Türkler katletti" diye dünyaya anlatma ritüelleri. Korkum þu, bu üslupla mý yeni bir açýlým bulacaðýz. Bu böyleyse, bu gerçekten mümkün olmaz.

Ama þunu söyleyebilirim, Parlamento'da ilk kez böyle birþey yapýldý. Ermeni yurttaþlarýndan birkaçýný da aldý dinledi. Bu devam eder mi, ne kadar devam eder, ne yapýlmak istenir arkasýndan, hangi boyutlarda nerelere gider bilemiyorum. Ama bize ne zaman düþünce belirtme görevi düþerse onu her zaman yerine getiririz. Çok saygýn bir toplantýydý. Fikirlerimizi çok özgürce dile getirdik.

Ayça Abakan: Strazburg'da düzenlenen toplantýnýn amacý nedir, ne için çaðýrýldýnýz? Ve neler söyleyeceksiniz?

Hrant Dink: Ben, 'Türk-Ermeni iliþkilerinin geleceðine iliþkin Avrupa Birliði'ne düþen rol ne olmalý' konulu bir teblið sunacaðým. Biraz sert konuþacaðým.

Geçmiþte, 90 yýl önce, ya da ondan önceki yýllarda da yaþanan trajedilerde, yaþanan felaketlerde Avrupa ne rol oynadý, bunu acaba Avrupalýlar bugüne kadar çok açýk yüreklilikle sorguladýlar mý? Hayýr sorgulamadýlar. Bütün ayrýntýlarý da biliyorlar aslýnda. Kendi arþivleri bunlarla dolu. Ama onlar bugüne kadar hiç samimi bir duruþ göstermediler bu yönde.

Ýþte, geçmiþte Ermeniler üzerine hâmilik yaptýlar, Ýngilizler, Fransýzlar. Avusturya, Almanya, Ýttihat Terakki'ye bu yönde telkinlerde bulundu. Yaþanan o felaketin de bir yerde teorisyenleriydi onlar, akýl vericilerdi. Kendi Balkanlarda edindikleri pratiði Osmanlý'ya aktaranlardý. Ama Avrupa'da bunlar hiç sorgulanmadý.

Bunlarý niçin sorgulamadýklarýný onlara hatýrlatacaðým ve aslýnda sorgulamadýklarý için de bugün ayný hatalarý tekrarladýklarýný yine hatýrlatacaðým. Çünkü bugün artýk Avrupa'nýn mazereti de yok.

Artýk gerçekten reel ve doðru dürüst bir politikaya sahip olmalarý lazým. Tarihe iliþkin, hiç kimse, kendisine düþen sorumluluðu ve bedeli - bedel kelimesini de özellikle kullanýyorum, diðerlerinin üzerine atarak aradan sývýþamaz. Avrupalýlarýn önemli bir sorumluluðu vardý bu iþler içerisinde. Ama onlar bu sorumluluðu hiç idrak etmediler bugüne kadar ve bunun bedelini telafi edebilmek için hiçbir çaba göstermediler.

Bugün ise artýk bu bedeli ödeyebilmek için fýrsat doðmuþ durumda. O da nedir? Geçmiþte, onlarýn sayesinde bin yýldýr birarada yaþayan iki halkýn iliþkileri tüketildi. Geçmiþte bu iliþkileri tüketen Avrupa, bugün bu iliþkileri üretmekle, yeniden doðurmakla yükümlüdür. Ve bedelini ancak böyle ödeyebilir.

Bunun için her türlü performansýný harcamalýdýr. Türkiye ve Ermenistan arasýnda iki ülkenin sýnýrlarýný açabilmesinde, diplomatik iliþki kurmasýnda ortak üretim alanlarý, ortak çýkar alanlarý yaratarak bu öldürmüþ olduðu iliþkiyi tekrar üretmelidir. Parasýný da ortaya koyarak üretmelidir. Maddi yardýmýný yaparak üretmelidir.

Ýki cümlelik parlamento kararlarýyla bu iliþki üretilmez. Bu ortada. Onlarýn asýl yapmasý gereken gerçek politikaya dönmeleridir. Hayatý üretecek bir politikaya dönmeleridir. Bunlarý önereceðim kendilerine.