ÝSLAMÝYET`TÝN DOÐUÞU SIRASINDA DÜNYANIN GENEL DURUMU

_Ýslamiyet`ten Önce ARABÝSTAN`ýn Durumu

Arabistan;Asya`nýn güneybatýsýnda bulunan bir yarýmadadýr.Kýzýldeniz ve Basra Körfezi arasýnda yer alýr.Yarýmadayý çevreleyen daðlar arasýnda özellikle iç kesimlerde uçsuz bucaksýz uzanan çöller vardýr.

*Ýklim koþullarýnýn yetersiz olmasý bu bölgede önemli uygarlýklarýn yaratýlmasýný engellemiþtir.

Siyasi Durum ve Halk:

1.Araplar Sami ýrkýna mensuptular,

2.Arabistanda yaþayanlar halký iki grupta incelemek mümkündür;

*Güney Araplar:Yemenliler olup genellikle yerleþik bir hayatý benimsemiþlerdir.

*Kuzey Araplar:Arabistan`ýn kuzey bölgesinde daha çok göçebe (bedevi) bir hayat sürmekteydiler.

1)Tarih içinde Yemen`de Main Devleti,Seba devleti ve Himyeriler devleti kurulmuþtur.

2)Kuzey Arabistan`da Nebatiler,Tedmürlüler ve Gassaniler devleti kurulmuþtur.

3)Ýslam tarihi bakýmýndan son derece önemli bir yer olan Hicaz bölgesinde ise bir devlet yok idi.

4)Hicaz bölgesinin iki önemli þehri Mekke ve Yesrip (daha sonraki adý Medine) idi.

5)Mekke`de Kureyþ kabilesi hakim idi.

6)Mekke gerek ticaret yollarýnýn keþiþtiði bir yerde olmasý gerekse Kâbe`yi ziyarete gelen Araplar sayesinde önemli bir ticaret ve din merkezi duruma geldi.

7)Bu arada Ýran,Habeþistan,Yemen ve Bizans ilede ticaret yapýlýyordu.

8)Medine ise daha çok tarým sehriydi. Buarada Araplar ve Yahudiler birlikte yaþýyordu.

Din ve Ýnanýþ:

Arabistan`da yaygýn olarak puperestlik vardýr.Büyük putlar Kâbe`de bulunurdu.Putlar ziyaret edilir,kurban kesilir,panayýrlar düzenlenirdi.Bu sayede Mekke önemli bir iktisadi güce sahip olmuþtu.Hicaz`da tek tanrý inancýna sahip hanife denilen insanlar vardý.Yhudilik ve Hristiyanlýk da Araplar tarafýndan biliniyordu.

**__! Mekke`de Hz.Ýbrahim ve oðlu Hz.Ýsmail`in Allah`ýn emri üzerine inþa ettikleri “Kâbe” bulunmaktadýr.



1-ASYA (siyasi durum):

_Bizans Ýmparatorluðu (395,1453)

Kavimler Göçü sonucunda Roman Ýmparatorluðu, büyük karýþýklýklar içinde kalmýþ ve eski gücünün büyük ölçüde kaybetmiþti.Bunun sonucu olarak 395 yýlýnda Batý ve Doðu Roman Ýmparatorluklarý olraka ikiye ayrýldý.Batý Roma Ýmparatorluðu`nun baþkenti eskiden olduðu gibi Roma,Doðu Roma Ýmparatorluðunun baþkenti ise Bizans (Ýstanbul) oldu.Ýslamiyet`in doðuþu sýrasýnda Bizans`ýn baþýnda bulunan Herakleios,Kartaca valisinin oðlu idi.Donanmayla Ýstanbul`a gelerek Ýmparatorluðu ele geçiren Herakleios Roma tarihinin en güç ve en karanlýk devrinde görev baþýna gelmiþti.Bizans Ýmparatorluðu daha sonraki yýllarda Sasanîlerin,Slâvlarýn,Avarlarýn ve Hunlarýn saldýrýlarýna uðradý.VII.yüzyýlda Müslümanlar,bir yadan Bizans`ý kuþatýrken,diðer yandan Süriye,Filistin,Mýsýr,Kuzey Afrika,müslümanlarýn eline geçti.1017 Malazgirt Savaþýnda aðýr yenilgiye uðrayan Bizans,kýsa zamanda Anadolu`nun büyük bir kýsmýný kaybetti.29 Mayýs 1453`te Osmanlý Padiþahý F.Sultan Mehmet,Ýstanbul`u fethederek Bizans Ýmpaaratorluðu`na son verdi.





_Sasaniler (224-651)

Miladi III.yüzyýlýn baþlarýnda Ýran`da Partlar hakimdir.Ýran`da Part imparatorluðu zayýflamasýnda Sasan`ýn oðlu Bebek, 224 yýlýnda baðýmsýzlýðýný ilan etti.Bbek`in oðlu Ardeþir,Partlarý yenerek baþkentleri Medain`i ele geçirdi.Sasaniler en güçlü dönemlerini, I. Hüsrev zamanýnda yaþadýlar.Sasaniler, Batý Göktürk Yabgusu Ýstemi ile anlaþarak, Akhunlar devletine son verdiler.Ýpek Yolu`nu kapatmalarý,Sasanilerin,Göktürklerle aralarýnýn açýlmasýna neden oldu.Göktürkler, Sasanilere karþý Bizans ile ittifak yaptýlar.Sasaniler, Göktürklerin ve Bizanslýlarýn saldýrýlarý sonucu iyice yýprandýlar.Hz. Ebubekir döneminde baþlayan Müslüman Arap ordularýnýn Ýran seferleri,Sasanilerin çýkýþýný hýzlandýrdý. Hz. Ömer zamanýnda kazanýlan Kadisiye (635) ve Nihavend (642) savaþlarýnda Sasaniler aðýr yenilgiye uðradýlar.Horosan taraflarýna kaçarak mücadeleyi sürdürmek isteyen III. Zeydcerd`in 651`de öldürülmesiyle, Sasani Develeti sona erdi.



_Göktürkler

Çin`in siyasi faaliyetleri sonucu Göktürk Devleti 582 yýlýnda doðu ve batý olmak üzere ikiye ayrýldý.Her iki Göktürk devleti daha sonra meydana gelen olaylar sonucu Çin hakimiyetine girdiler.552`de Bumin Kaan tarafýndan kuruldu.Ýslamiyetin ortaya çýktýðý ve yayýlmaya baþladýðý dönemde Göktürkler, Asya`da önemli bir siyasi güç olmaktan çýkmýþlar ve Çin hakimiyeti altýnda girmiþ bulunuyorlardý.



_Hindistan

XI.yüzyýlýn ikinci yarýsýndan itibaren Hindistan <<Raca>> ünvanýyla anýlan birçok prensler tarafýndan idare edilmeye baþladý.Hindistan`ýn Ýlk Çaðdan beri istilalara uðramasý, bu ülkede siyasi birliðin kurulmasýna imkan vermemiþti.Hint halký arasýnda bir kaynaþmanýn olmayýþýnýn en önemli sebebi &#8220;Kast Sistemi&#8221; idi.Buna göre Hint halký çeþitli sýnýflara ayrýlmýþtý. Bu sýnýflar þunlardý: Brahmanlar, askerler ve asilller, vaysiyaler (tüccarlar,çiftçiler) ,südralar (iþçiler). Hindistan`da ilk siyasi birliði saðlayan Guptalar (320-550) oldu.

VI. yüzyýlýnn sonunda baþkent Thanesar olmak üzere bir krallýk kuruldu. Böylece Thanesar hanedaný ortaya çýktý.605`te on altý yaþýnda Harþa baþa geçmiþti.O tahta çýktýðý sýrada ülke karýþýklýk içindeydi. Harþa ilk olarak çeþitli bölgeleri kontrolü altýna almak istedi.Bunun içinde harekete geçti ve 620`de mahalli prensleri maðlup ederek hemen hemen bütün Kuzey Hindistan`a hakim oldu.

Ýslamiyetin doðuþu sýrasýnda siyasi birliðin bulunmadýðý Hindistan Nepallilerin ve Tibetlilerin saldýrýlarýna uðramaktaydý.



_Çin

Ýslamiyetin doðduðu yýllarda Çin`de siyasi birlik, Sui ve Tý_ang Hanedanlarý (589-906) tarafýndan saðlanmýþ durumdaydý. Çin`de üç yüz yýllýk mücadele ve parçalanma döneminden sonra Sui hanedaný birliði yeniden kurdu. Bu hanedanýn yönetimi sýrasýnda Çinlilerin Göktürkler ile münasebetleri oldu.Daha sonra Çin`de patlak veren iç savaþta Sui hanedanýnýn yönetimi sona erdi. Tý_anglar öteki rakiplerini yenerek Çin tahtýna çýktýlar.Çin, bu dönemde çeþitli yollarla Göktürkleri ikiye bölmüþ ve 630`da hakimiyeti altýna almýþtý.Orta Asya`da tek güç haline gelen Çin, yayýlmasý sonucunda Çin sýnýrlarý Ýran`da Kore`ye Moðolistan`dan Güneydoðu Asya`ya kadar geniþlemiþ durumdaydý.



_Japonya

Ýslamiyetin doðuþu sýrasýnda Japonya `da Yamato aileleri hakimdi.Soga ailesi 587 tarihinde Yamato içinde üstünlüðü elde etti.Nitekim 592`de bu ailenin baþýna bir kadýn yönetici Suiko getirildi.Ayný zamanda onun yeðeni Shotuku Taishi Naip olarak görev yapmaya baþladý.O, yýllarca Kore üzerinde kaybedilen Jopan nüfusunun tekrar elde edilmesi için çalýþtý.Bu maksatla oraya seferler düzenlendi.Ayrýca askeri siyaseti terk ederek, Çin Ýmparatorluðu ile doðrudan temas kurdu. (607) Shotuku 622`de öldü.

Din ve Ýnanýþ:

Büyük dinlerin ana yurdu olan Asya`da Ýslamiyetin doðuþu ve yayýlmasý sýrasýnda Hristiyanlýk, Musevilik, Zerdüþt, Hindu, Mani dinleri bulunmaktaydý.

Zerdüþt dini M.Ö VII. Yüzyýlda Ýran`da ortaya çýktý. En büyük tanrýsý Ahuramaz idi.

*Bizans`ta ; Hristiyanlýðýn Ortodoks mezhebi yaygýndý. Bizans`taki patrik,ayný zamanda tüm ortodokslarýn dini lideri haline gelmiþti.Bizans Ýmparatorluðu Ortodoksluðu resmi devlet haline getirerek siyasi amaçlarýyla birleþtirdiler.

*Sasanilerin egemen olduðu Ýran`da halkýn çoðunluðu Zerdüþt dinine mensuptu. Bu dinin esasý iyilikle kötülüðün mücadelesiydi.Ýyilik tanrýsýnýn adý Ahuramaz da (Hürmüz) ,kötülük tanrýsýnýn adý Angramanyu (Ehrimen) idi. Ýranlýlar inanýþýna göre bu iki Tanrý arasýnda devamlý savaþ vardý. Ýyi bir iki her zaman Ahuramazda`nýn yanýnda yer almalý ve kötülüklere karþý savaþmalýydý.Ýranlýlar, Tanrýlarý Ahuramazda êteþ yakarak tapýyorlardý. Bu ateþlerin yandýðý yere &#8220;Ateþ gede&#8221; denir ve Ateþ hiçbir zaman söndüremezdi.Ancak bu ateþ , Hz. Muhammed`in doðduðu gün kendiliðinden sönecektir.

*Göktürk, Göktanrý dinine inanýyorlardý.Ýnanýþlarýna göre Tanrý Kainatýn yaratýcýsýdýr,tektir,ebedidir.Topa Kaðan , Budizm`e büyük ilgi göstererek bu dini Türkler arasýnda yaymaya çalýþtýysada halk arasýnda fazla ilgi görmedi. Çünkü ; Budizm Türklerin yaþantýsýna uygun deðildi.

*Hindistan`da en yaygýn din, Hinduizm idi. Daha sonra bu ülkede ortaya çýkan Budizm , Hindistan`da fazla yaygýnlaþamamýþ, Çin`de, Tibet`te ve Japonya`da benimsenmiþti. Temelinde , Tanrý ve doða üstü güç düþüncesi olmayan Budizm ,din olmaktan çok, felsefi bir düþücedir. Ahlâk anlayýþýnýn temeli doðruluktur.Ruh temizliði, düþünmeyi ve kötülüklerden uzak durmayý öðütlemektedir.

*Çin`de halkýn çoðunluðu Budizm dinine inanýyordu.Budizm yaný sýra Þinto ( Tanrýlar yolu) dini de halkýn arasýnda yaygýndý. Þinto dini, tabiat kuvvetlerine ve atalara tapýnma üzerine kurulmuþtu.



2-AVRUPA (Siyasi durum)

Batý Roma Ýmparatorluðu`nun yýkýlmasýndan sonra yerine Vizigot, Ostrogot ve Frank krallýklarý kurulmuþtu. Bu krallýklar döneminde de Avrupa karýþýklýklar içinde kaldý. Merovenj ve Karolenj Ýmparatorluklarý döneminde Avrupa`da bir süre içinde siyasi birlik kuruldu. Ancak Normanlarýn ve Macarlarýn saldýrýlarý sonucu siyasi birlik bozuldu.Bunun sonucu krallar, ülkelerini koruyamaz duruma geldiler. Ortaya çýkan kargaþa ve güvensizlik ortamý içinde kraldan yardým göremeyen büyük toprak sahipleri , þövalye denilen en iyi savaþçýlarý çevrelerinde topladýlar. Þatolar ve kaleler yaptýrarak güvenliklerini buralarda saðlamaya çalýþtýlar. Bu korunma ihtiyacý feodaliteyi (derebeylik) ortaya çýkardý. Feodaliteyi Ortaçað Avrupa`sýnýn siyasi yönetim þekli haline geldi.Giderek güçlenen derebeyler, krallarýn topraklarýna da saldýrmaya baþladýlar. Avrupa`da krallarýn otaritesi tamamiyle sarsýldý.

Derebeylikler yönetiminde himaye edenlere &#8220;süzeren&#8221;, himaya altýna girenlere &#8220; vassal&#8221; denirdi. Temeli eþitsizlik üzerine kurulan derebeylik yönetiminde insanlar hak ve ayrýcalýklar yönünden birbirinden farklý dört sýnýfa ayrýlmýþlardý.

1.Soylular : Bunlar büyük toprak sahipleri olup , þatolarda otururlardý. Soyluluk, babadan oðula geçiyordu.Soylular, askerlik ve devlet iþlerinde baþka iþlerle uðraþmazlardý.

2.Rahipler : Kilise topraklarýnda soylular gibi yaþarlardý. Halk üzerinde büyük nüfuslarý vardý. Dini görevlerinin yaný sýra, okullarda öðretmenlik yaparlardý.

3.Burjuvalar : Þehirlerde otururlar, sanat ve ticaretle uðraþýlardý. Soylulara belli bir vergi öderlerdi.

4.Köylüler : Bunlar, serbets köylüler ve serfler diye ikiye ayrýlýrlardý. Serbest köylüler , kendi topraklarýný ekip biçerler, mallarýný satabilirler ve baþka bir yere göç edebilirlerdi. Ancak soylulara vergi verirler, onlarýn angaryalarýný ve çeþitli iþlerini görürülerdi.

Serfler hiçbir hakka sahip deðildiler. Soylularýn malý sayýlýrlardý. Toprakla birlikte alýnýrlarve satýlýrlardý. Bunlarýn , Ýlk Çaðdaki kölelerden farklý bir yani ailece alýnýp satýlmalarýydý.

Din ve Ýnanýþ :

Hz. Ýsa`nýn Kudüs`te çarmýha gerilmesinden sonra Havarileri Hristiyanlýðý yaymaya baþladýlar.Roman Ýmparatorluðu Konstantinos (324-337) Hristiyanlara hoþgörü ile davrandý. I. Theodosios (379-395) zamanýnda putperestlik kanun dýþý ilan edildi, ve Hristiyanlýk, Roma Ýmparatorluðu halkýnýn resmi dini oldu. Daha sonra Hz. Ýsa `nýn Tanrý olup olmadýðý meselesi Hristiyanlýk dünyasýný alt üst etti. Bu gibi tam anþýlmayan durumlar piskoposlarýn katýlmasýyla toplanan konsiller ratafýndan çözümlenmeye çalýþýldý. Bu konsillerin kararlarýný doðru bulmayanlar Hristiyanlýk içinde bir çok mezhep kurdular.

Öte yandan kilisenin en yülsek makamýnda oturan Hristiyanlýðýn serbest býrakýlmasýyla papalarýn görev etki alanlarý geniþledi, siyasî nüfuslarýda arttý. Papalarýn bir hristiyaný kilise topluluðu dýþýna býrakma yani aforoz etmek yetkiside vardý.

Ýstanbul patrikliði ise Güneydoðu ve Doðu Avrupa`da canlý bir faaliyet gösterdi. Slâvlar büyük çoðunlukla Hristiyanlýðý kabul ederek Ýstanbul patrikliðine baðlandýlar. Papalýk ile Ýstanbul Patrikliði arasýndaki anlaþmazlýklar XI. Yüzyýl ortalarýnda iki kilisenin kesin olarak birbirinden kopmasýyla sonuçlandý. Doðu Hristiyanlarý kendilerine Ortodoks , Batý Hristiyanlarý ise Katolik dediler. Her iki kelimede ayný anlamda << doðu inançlý >> demektir. Daha sonra yeni çaðýn baþýnda Roma kilisesi Prostestanlýðý ortaya çýkýþýyla , büyük bir bölünmeye daha uðrayacaktýr.