Zevce Ýle Sohbetin Edebleri
Erzurumlu Ýbrahim Hakký'dan

Ey Aziz! Edeb ehli demiþlerdir ki, erkeðin hanýmý ile sohbetinin edeb ve þartlarý þunlardýr:

1. Hanýmýna iyi huylu olmalýdýr.

2. Onunla rýfk ve yumuþaklýkla sohbet ve ülfet vedip, tatlý ve hilm ile söylemelidir. Nitakim hadis-i þerifde: “Ýnsanlarýn hayýrlýsý, ehline hayýrlý ve faydalý olan kimsedir” buyuruldu.

3. Eve girince, hanýmýnaselam verip, halini sormalýdýr.

4. Tenhada neþeli görünce saçlarýný okþayýp, tatlý sözlerle bûs etmeli, sarýlmalýdýr.

5. Tenhada üzüntülü bulunca, ona, çok sevdiðini söylemelidir. Þefkatle gönlünü almalý, tatlý konuþmalýdýr.

6. Ehlinin hatýrýný, iþe yarar, yalana yakýn sözlerle almalýdýr. Zira o evinde mahbûs, baþkasýndan meyus (ümidsiz) ve kendisiyle menûs olan dert ortaðý, gam gidericisi, iþ ortaðý, oyuncaðý, tarlasýdýr.

7. Çocuklarýn terbiyesinde ehline yardým etmelidir. Çünkü çocuk anasýna gece gündüz feryad ü figan ile, bir zaman istirahat vermez, amansýz alacaklýdýr.

Ona yardým edene, mevlasý yardým eder.

8. Ehline kendi giydiði kumaþ gibi elbise giydirmelidir.

9. Kendi yediðinden yedirmelidir. Ýmkâný varsa nafakasýný geniþ tutmalýdýr. Ehlinin meskenini elbisesini ve nafakasýný boynuna vacib bilmelidir.

10. Ehlini hiç dövmeyip, dünya iþlerindeki kusurlarýndan ötürü sövmemeli. kötü söylememelidir.

11. Ehlinin din iþlerindeki kusurlarý için bir günden çok küsmemelidir.

12. Rýfk ile onu idare etmelidir.

13. Ehlinin kötü huyalrý baþ gösterince, kabahati kendinde bulup, ben iyi olsaydým, o da iyi olurdu demelidir.

14. Ehli kýzýnca susmalýdýr. Erkek susunca, hanýmý piþman olup, özür diler. Çünkü o zaif yaradýlýþlýdýr. Susunca maðlub olur.

15. Ehli güzel huylu olup, her hizmetini seve seve yapmaða baþlayýnca, ona dua, Hakka þükr ve sena etmelidir. Çünkü erkeðe, uygun bir haným, þükrü edilemeyen bir nimettir.

16. Ehline öyle davranmalýdýr ki, hanýmý, kocam beni, herkesten seviyor bilmelidir.

17. Evin idaresi ve geçimi hususunda ehliyle meþveret edip, ona danýþmalý, diðer büyük iþlerini ona anlatýp üzmemelidir.

18. Ehlinin günah olmýyan kusuralrýný ve hareketlerini görmemezlikten ve bilmemezlikten gelmelidir.

19. Ehlinin gizli hallerini ve ayýblarýný herkesten saklamalýdýr.

20. Ehli ile þakalaþýp, latife ve çeþitli oyunlar yapmalýdýr. nitekim Hazret-i Habib-i Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem) ezvâc-ý mutahharasýyla oynar, onlara karþý insanlarýn en zarifi olurdu. Hatta bir defa Hazret-i Aiþe (radýyallahu anha) ile yarýþ ettiklerinde, Hazret-i Aiþe geçti. Sonra bir daha yarýþ yaptýklarýnda resûlullah geçti. Çünkü erkeðin hanýmý ile oynamasý boþ ve luzumsuz deðildir. Belki doðrudur ve taattir.

21. Ehlini kalabalýk insanlarýn bulunduðu yerlerde oturtmamalýdýr. Böylece namahrem görüp, onlara meyl etmez.

22. Ehline Kur’an-ý Kerim okumasýný farzlarý ve dinin edeblerini öðretmelidir.

23. Ehline çok süslü ve deðerli elbise giydirmemeli, taki böylece süslerini göstermek için dýþarý çýkýp, caka satasýn ve evinin hanýmý olsun.

24. Ehlinden izinsiz sefere, belki hacca gitmemelidir.

25. Ehli saliha ve itaatkar ise, üzerin ebir daha evlenmemelidir.

26. Ehline üzüntülerini, sýkýntýlarýný, düþmanlarýný, borçlarýný söylememelidir.

27. Ehline yüzü ve arkasýnda hayýr dua edip, bed dua etmemelidir. zira gece ve gündüz onun hizmetindedir. Ekmek piþiricisi, yemek yapýcýsý, çamaþýrý dikicisi ve yýkayýcýsý, evinin ve malýnýn koruyucusudur. Belki enisi, munisi, yari ve nigarýdýr
__________________