KARÞILAÞMA VE SELAMLAÞMA ADABI

SELAM:
Barýþ, rahatlýk, esenlik; Müslümanlarýn birbirleriyle karþýlaþtýklarý zaman karþýlýklý olarak saðlýk ve esenlik sunmalarýdýr. Allah seninle birlikte olsun, O’nun himayesinde olasýn demek gibidir.(Kavramlar kitabýna bak)

SELAMIN ÖNEMÝ :
Hadislerden anlaþýlacaðý gibi selamý yaymak, insanlar arasýnda dostluk, sevgi ve barýþýn yaygýnlaþtýrýlmasý, Müslümanlarýn kalplerinin birbirine ýsýndýrýlmasý, birbirini tanýmayan insanlarýn tanýþmasý, ferdler arasýndaki iliþkilerin kuvvetlenmesi, Müslüman cemaatin fertleri arasýndaki sevgi ve yakýnlýk baðlarýný kuvvetlendirmek gibi.
Abdullah Ýbni Amr Ýbni As (r.a) þöyle demiþtir : Bir adam Rasülullah (s.a.v) ‘e : Ýslam’da hangi amel daha hayýrlýdýr, diye sordu. Rasullah (s.a.v)’de “Yemek yedirmen, tanýyýp tanýmadýðýn kimselere selam vermendir buyurdu. (Buhari, Müslim) [Çünkü yemek yedirmek cömertlik ve iyiliðin, selam ise barýþýklýðýn, dostluðun, karþýlýklý anlaþma ve konuþmaya hazýr oluþun ilk göstergesidir.]
Ebu Yusuf Abdullah Ýbni Selam (r.a) þöyle demiþtir: Ben Rasûlullah (s.a.v)’i :”Ey insanlar ! Selamý yayýnýz, yemek yediriniz, akrabalarýnýzla alakanýzý ve yardýmýnýzý devam ettiriniz. Ýnsanlar uyurken siz namaz kýlýnýz ki bu yüzden selametle cennete giresiniz.” Buyururken iþittim. (Tirmizi)
Ebu Hureyre (r.a)’dan rivayet edildiðine göre Rasulluha (s.a.v)þöyle buyurdu: “Siz iman etmedikçe cennete giremezsiniz, birbirinizi sevmedikede iman etmiþ olmazsiniz. Yaptýðýnýz takdirde sizin birbirini seveceðiniz bir þey söyleyeyim mi? Aranýzda selamý yayýnýz.&#8221Müslim)
Ebu Umara Bera Ýbni Azib (r.a) þöyle demiþtir: Rasulullah (s.a.v) bize þu yedi þeyi emretti: Hasta ziyaretini, cenazeye katýlmayý, Aksirana “Elhamdülillah” derse “Yerhamukellah” demeyi, davete icabet etmeyi, mazluma yardýmcý olmayý, Selamý yaygýnlaþtýrmayý, yemin eden kimsenin yeminini yerine getirmesini temin etmeyi. (Buhari, Müslim)

SELAMIN HÜKMÜ VE ADABI :

Ýslam, Müslüman topluluðu diðerlerinden ayýran özel bir selam usulü getirmiþtir. Diðer cemiyetlerden tamamen farklýdýr. Selam vermek sünnet, almak ise farzdýr. “Bir selam aldýðýnýzda daha güzel bir selam ile karþýlýk verin veya en azýndan benzeri ile…..” (Nisa 86) Peygamber (a.s)’ýn selam ile ilgili hüküm ve talimatý þöyledir :
Ebu Hureyre’den rivayet edildðine göre Rasulullah (s.a.v) þöyle buyurdu:”Küçük büyüðe, binitli olan yaya yürüyene, yürüyen oturana, sayýca az olan çok olana önce selam verir.&#8221Buhari)
Tirmizi’nin Ebu Umame’den rivayetine göre bir adam: Ya Rasulallah, iki kiþi birbirleriyle karþýlaþýnca onlardan hangisi daha önce selam verir ? diye sordu. Peygamber (s.a.v)’de: Allah’a en yakýn olaný (yani önce selam veren Allah’a daha yakýndýr.)” buyurdu. (Tirmizi) “Þüphesiz ki. Allah katýnda insanlarýn en iyisi. Önce selam verendir.&#8221Ebu Davud)
Gruplar arasý selamlaþmada, grubun birinden bir kiþinin selam vermesi, diðer gruptanda bir kiþinin almasý yeterldir.(Ebu Davud, Edep, 141) Ancak efdal olan hepsinin selam vermesidir. Ýslami adaba göre bir gruptan ayrýlýrken ayrýlan kiþi tarafýndan da selam verilmesi gerekir.(Ebu Davud, Edeb, 139)
Selam verirken veya alýrken eðilmek doðru deðildir. Selam verildiði takdirde alamayacak durumda olanlar ise selam vermek doðru deðildir. Mesela; namaz kýlanlara, Kur’an-ý Kerim okuyanlara, Hutbe dinleyenlere, ilimle meþgul olanlara, yemek yiyenlere, hamamda olanlara, def-i hacet eden kimselere selam vermek mekruhtur.

SELAM VERME – ALMA USULÜ :

Ýslam selam usulünü þu þekilde tanzim eder ;
Birincisi:”Esselamü aleyküm” => Allah’ýn selamý üzerinize olsun.
Ýkinicisi:”Esselamü aleyküm ve ahmetullah” =>Allah’ýn selamý ve rahmeti üzerinize olsun.
Üçüncüsü:”Esselamü Aleyküm ve rahmetullahi ve berekatüh.”=> Allah’ýn selamý, rahmeti ve bereketi üzerinize olsun.
Selama mukabele ederken ziyadeleþtirilerek daha bir güzel þekilde vermek lazýmdýr. Üçüncü þekil bu kaidenin dýþýndadýr. Çünkü ilave edilecek bir husus kalmamýþtýr artýk. Buna göre yukarýdaki selam þekillerine Þu þekilde mukabelede bulunmak lazýmdýr.
Birincisine:”Ve aleyküm selam” yani bana olduðu gibi sana da olsun.
Ýkincisine:”Ve aleyküm selam ve rahmetullah.”
Üçüncüsüne:”Ve aleyküm selam ve rahmetullahi ve berekatüh.”
Ýmran Ýbni Husayn (r.a) þöyle demiþtir:”Peygamber (s.a.v)’e bir adam geldi ve ; Esselamü alleyküm, dedi. Peygamer (s.a.v) onun selamýna ayný þekilde karþýlýk verdikten sonra adam oturdu. Peygamber (s.a.v)”On sevap kazandý.” Buyurdu. Sonra bir baþka adam geldi, o da ; Esselamü aleyküm ve rahmetullah, dedi. Peygamberimiz onada verdiði selamýn aynýyla karþýlýk verdi, o küþüde yerine oturdu. Peygamber (s.a.v); Yirmi sevap kazandý.” Buyurdu. Daha sonra bir baþka adam daha geldi ve Esselamü aleyküm ve rahmetullahi ve berekatüh. Dedi. Hz. Peygamberde okiþiye selamýnýn aynýya karþýlýk verdi. Okiþide yerine oturdu. Rasülullah; Otuz sevap kazandý.” Buyurdular.(Ebu Davud, Tirmizi)[Selamdaki ifadeler arttýkça,sevapta artýyor.]
Ebu Hureyre (r.a)’dan rivayet edildiðine göre Rasulullah (s.a.v) þöyle buyurdu; “Allah Adem’i yarattýðý vakit, git þu oturan meleklere selam ver, selamýný nasýl karþýlayacaklarýný dinle, Çünkü senin ve çocuklarýnýn selamý o olacaktýr. Bunun üzerine adem (a.s) meleklere; Esselamü Aleyküm dedi, Meleklerde; Ve aleyke rahmetullah, karþýlýðýný verdiler. Onun selamýna ve rahmetullahý ilave ettiler.&#8221Buhari, Müslim)[“Aleykesselam” demenin yasak oluþu, Erkeðin kadýna selam vermesi, inanmayanlara selam verip-almak.]

BÜYÜKLERLE VE KÜÇÜKLERLE SELAMLAÞMA VE MUSAFAHA:

Enes (r.a) çocuklara rastladýðý zaman onlara selam verir ve Rasulullah (s.a.v) böyle yapardý, derdi.(Buhari.Müslim)

MUSAFAHA:

Ebul Hattab Katade þöyle demiþtir, Ben Enes’e Rasulullah (s.a.v)’in ashabý birbiriyle el sýkýþýr mýydý? Diye sordum. Oda evet diye cevap verdi. (Buhari)
Bera (r.a)’den rvayet edildiðine göre Rasulullah (s.a.v) þöyle buyurdu;”Ýki Müslüman birbiriyle karþýlaþýrlarda el sýkýþýrlarsa ikisi birbirinden ayrýlmadan önce günahlarý baðýþlanýr.(Ebu Davud)
Ýbni Ömer (r.a)’ýn naklettiði uzunca bir hadisin bir bölümünde þöyle dedi; “Peygambere yaklaþtýk ve elini öptük.&#8221Ebu Davud)[bir Seriye dönüþü cephede cereyan eden bazý olaylarý Ýbni Ömer peygamberimize anlattýktan sonra özel bir durum olan el öpme hadisesini anlatýr.]
Aiþe(r.anha) þöyle demiþtir; Rasulullah (s.a.v) bizim evimizde iken Zeyd Ýbni Harise Medine’ye gelmiþti. Sonra Rasulullah (s.a.v)’e gelip kapýyý çaldý, Peygamber (s.a.v)’de elbisesini sürüyerek ayaða kalktý, onu kucakladý ve öptü. (Tirmizi)[Çoktandýr görüþmedikleri kölesi ve evlatlýðý olan çok sevdiði Zeyd’e böylece muamele etti. Bu özel muamele de böylece bize aktarýldý.]

HAL HATIR SORMA
TEBESSÜM ÝLE KONUÞMA, GÜZEL SÖZ SÖYLEME:

Ebu Zerr (r.a) þöyle demiþtir; Rasulullah (s.a.v) bana; “Kardeþini güler yüzle karþýlamak bile olsa iyilikten hicbir þeyi küçük görme.” Buyurdu. (Müslim)[Her þey müslümana sevap kazandýrýr. Ýþte güler yüzle bir kardeþini karþýlamak da sevap kazandýran amellerdendir.)
Ebu Hureyre (r.a)’dan rivayet edildiðine göre Rasulullah (s.a.v) þöyle buyurdu;”Güzel ve hoþ söz sadakadýr.”[Müslümanlýkta iyi niyetle yapýyan her davranýþ sevap vasýtasýdýr.]
Adiy Ýbn-i Hatim (r.a)’den rivayet edildiðine göre Peygamber (s.a.v)’i þöyle buyururken dinledim demiþtir;”Yarým hurmaylada olsa kendinizi cehennemden koruyunuz. Bun da bulamazsanýz güzel ve tatlý sözlerle..&#8221Buhari,Müslim)
Ahirette tüm insanlar hesaba çekilecek ve orada saðýna soluna bakarak yardýmcý ve iþe yarayacak amellerini arayacaktýr. Kiþi bu dünyada cehennem ateþini söndürecek amellere yani sadaka vermeye teþvik ediliyor.Pek az bir þey oyan yarým hurmayý küçük görmemek gerektiði vurgulanýyor. Mali yönden bu kadar bir þey bulamayan kimse ise güzel ve tatlý sözlerle bu kazanca ulaþýp kendisini ateþten korumaya çalýþmalýdýr. Zilzal 7-8 de olduðu gibi.

KONUÞURKEN MUHATABIN YÜZÜNE BAKMA :
VEDALAÞMA VE AYRILIÞ:
Ýslami adaba göre bir topluluðun yanýndan ayrýlýrkende, ayrýlan kiþinin selam vermesi gerekir.
Ebu hureyre (r.a)’den rivayet edildiðine göre Rasulullah (s.a.v) þöyle buyurdu;”Sizden biriniz bir meclise vardýðýnda selam versin, oturduðu meclisten kalkmak istediði zaman da yine selam versin. Bu selamlardan biri diðerinden farklý deðlidir.&#8221Ebu Davud, Tirmizi)
Her ikisi fazilet ve sevap bakýmýdan birbirinden farklý deðildir. Ýlk gelindiðinde verilen selam gelen kiþinin iyi niyet ve hayýr için geldiðinin ve kötülük ve þer bulunmadýðýnýn bir ilanýdýr. Ayrýlýrken verilen selam ise kendisinin o kimseler yanýnda bulunmadýðý sürece hem kendi kötülüklerinden hemde her türlü kötülüklerden emniyette olmalarý arzusunun bir ilaný olduðunun iþaretidir. Böylelikle iki selam arasýnda bir fark yoktur.