Evrende kusursuz bir itaat baþ döndürücü bir düzen ve yardýmlaþma vardýr. Yýldýzlardan galaksilere atomdan zerreye her bir varlýk kurallara düzene uygun hareket etmektedir. Abes baþýboþ dengesizlik ve düzensizlik görülemez. Mükemmel bir uyum ile birbirlerine destek ve yardýmcýdýrlar. Asla rekabet etmezler. Biri diðerine üstünlük taslamaz. Bu akýþ evren kurulduðundan bu yana böyle devam edegelmiþtir. Böyle bir uyum insan uzuvlarý arasýnda da görülmektedir. Biri diðerinden hayat bulur, akýþýný döndürür. Hiçbir zaman bir el diðer el ile rekabet etmez.
Bir gün tüm uzuvlar miðde için çalýþtýklarýný ve bu durumdan þikayetçi olduklarýný dile getirirler. Diðer organlar da bu fikri kabul eder. Miðde için çalýþmaktan yorulduklarýndan þikayetçilerdir. Göz: Artýk bakmayacaðýný, El: Tutmayacaðýný, Aðýz: Aðzýný açmayacaðýný, Diþler: Çiðnemekten yorulduklarýný dile getirip sýzlanmaya baþlarlar. Böylelikle aralarýnda çýkan uyumsuzluk kýsa bir zaman sonra tüm bedeni iflasa sürükler miðde gözlerin fikrini keser, elleri dermansýz býrakýr, aðzý kurumaya terk eder, diþlerde çürümeye yüz tutar. Hatalarýný anlayan uzuvlar yaptýklarý yanlýþlýktan piþman olurlar ve miðdeden özür dilerler. Birbirlerine olan ihtiyaçlarýný itiraf ederler. Püf noktanýn birlikte yaþama sanatýnda gizli oluðunu anlarlar.
Aynen bu örnekteki gibi insan insana her zaman, her yerde, her daim ihtiyacý vardýr. Atalarýmýz 'komþu komþunun külüne muhtaçtýr.' diyerek bu önemi vurgulamaktadýrlar. Nitekim Ýslam'da da bu birlikteliði uyumu 'Müminler ancak kardeþtirler.' ayeti ile ölçünün kardeþlik boyutundan geçtiðini vurgulamaktadýr. Ayetin devamý ayrýlýk, vifak fitnenin temelini oluþturduðunu baþkalarýnýn kusurlarý ile meþgul olmanýn kýnayýp ayýplamanýn alaya alýnmanýn büyük bir yanlýþ olduðunu ikaz etmektedir. Bu durum bireye ciddi anlamda maddi manevi puan kaybettirir. Düzenin olmadýðý kuralýn bulunmadýðý yardýmlaþmanýn gerçekleþmediði bir yerde kardeþlikten bahsetmek mümkün deðildir. Ýç huzurun teminini saðlamak, sosyal uyumun devamýný temin etmek için bu birlik kuvvet ve güç kaynaðý olmaktadýr. Bir hadiste þöyle denilmektedir; Mümin, mümin için saðlam yapýlmýþ bir binanýn birbirine kuvvet veren taþlarý gibidir.
Birlik ve beraberliðin temelinde birbirine olan kardeþçe tutumundan geçtiðini vurgulamaktadýr. Malumdur ki gücünü kuvvetini kaybeden taraf yenik düþecektir. Birbiri ile çekiþerek, dövüþerek, alay ederek, hýrs ile üstünlük göstererek hareket eden diðer bir yýkýma karþý yenik düþecektir. Küçük bir taþ onu yok etmeye yetecektir. Güçlü olmak, kazanmak, bilgili olmak, baþarý kazanmak bireyin büyük bir potansiyelini açýða çýkarmasýdýr. Bu durum her kiþinin arzuladýðý bir durumdur. Bunun ile övünmek, karþý tarafý hakir görmek kardeþinin hak ve hukukuna tecavüz etmektir. En güzelini ben yaptým benden daha iyisi yok tavrýný sergilemek çirkinliktir. Evet yapýlan bir iþin arkasýnda durmalý en güzelini baþarmalý ama sadece benim yaptýðým en doðru demek haksýzlýktýr. Kardeþinin, dostunun da yaptýðýný beðenmeli takdir etmeli, ona fýrsat vermelidir. Bir insanýn her þeyi bilme gibi bir isteðinin olmasý çalýþýp çabalamasý çok doðaldýr, belki de büyük en büyük bir vazifesidir. Ancak bu ona her þeyden üstün olduðunu, doðrularý sadece onun bildiðini, alay etme, hakir görme, sosyal uyum ve barýþý bozacak tavrý sergilememelidir.
Evet her þeyi bilmek ve öðrenmek bir vazifedir. Zira her bildiðini her yerde söylemekte bu vazifeye karþý büyük bir haksýzlýktýr. Karþý tarafýn düþüncesi, bilgisi ayný düzeyde deðil ise aksi tesir edebilir. Ak yaparken kara oluverir. Miðdesi kanýyorsa ayaðýna pansuman yapýlmasý gibi bir þey oluverir. Çok defa iyi niyetli de olsa aksi tesir eder gýpta, inat, gurur damarýna dokundurur. Boþ yere aradaki husumeti baþlatýr. Kavga, ayrýlýk sebebi oluverir. Çoðu zaman oturmasý, kalkmasý, giyimi, bilgisi, arabasý, malý, mülkü bir kýstas yapýlýr. Kardeþ kardeþe düþman olur. Böyle bir düþmanlýk yapýlacak ise önce kendi nefsinin düþmaný olmalýdýr. Onun ýslahý için terbiyesi için uðraþmalýdýr. Oysa bizi birbirimize baðlayan ortak noktalarda birleþmek herkesi bulunduðu ortama konumuna göre saygý göstermek o noktalarda anlaþmak gerekir. Birbirine olan saygý ve deðer birlik ve beraberliði pekiþtirecektir. Güven duymayý, sevmeyi, sevgiyi yeþertecektir. Elbette her bireyin kendine özgü düþünce ve deðerleri vardýr. Hatalarý, kusurlarý, ayýplarý araþtýrýp düþmanlýk hissiyatýný harekete geçirmek bize bir þey kazandýrmayacaktýr. Bilakis sosyal uyumu düzeni bozacaktýr. Puan kaybettirecektir.
'Müminler boþ söz ve çirkin davranýþlarla karþýlaþtýklarý zaman izzet ve þereflerini muhafaza ederek oradan geçip giderler.'(Furkan 72) ayetini düstur yapýp Ýlahi rahmete sýðýnýp puan kazanmalý. Bu puanlarý arttýrmaya bakmalýdýr. Böyle bir durumda sabýr, faziletli bir davranýþtýr. Birilerinin hakkýndan gelinecekse bunu hak sahibine býrakmalý 'Kötülüðe iyilikle karþýlýk ver. Birde bakarsýn aranýzda düþmanlýk bulunan kimse candan bir dost oluvermiþtir.' (Ali Ýmran 134).
Böylelikle birlik beraberliði saygý çerçevesinde herkesi olduðu gibi kabul etme bir diðergamlýktýr, kadirþinaslýktýr. Böyle davrananý önce Allah (c.c.) sever sonra çevresi sever daha sonra da tüm insanlarýn sevgilisi oluverir.