Uzak bir yerden


VAKÝT GECEYARISI OLUP yeryüzü simsiyah bir yorgana bürününce, o vakte kadar duymadýðýmýz kimi sesler gelir kulaðýmýza. Duvarýmýzdaki saatin, meðer gün boyu farkedemidiðimiz ne kadar da gür bir sesi vardýr. Banyomuzdaki musluðun contasý gevþemiþ, su damlatmaktadýr. Sessiz diye bildiðimiz filan elektronik alet, meðer elektrik aldýðý sürece hafif bir ses çýkarmaktadýr. Deniz de o kadar da uzak deðildir bize; geceleyin vapurlarýn düdük sesi pekâlâ duyulabilmektedir.

Gündüz kayýplara karýþan sesler, geceleri birer birer ortaya çýkýverir kýsacasý.

Biliriz; aslýnda o sesler gündüz de vardýr. Saat, günboyu durmadýðý için gece de tak-tiklerine devam etmektedir, musluk günboyu su damlatmýþtýr, fiþi prize takýlý o elektronik âlet o sesi hep çýkarmýþtýr, vapurlarýn düdük sesi gündüzleyin de semtimize ulaþmýþtýr.

Ama gündüzün gürültüsü, gündüzleyin yakýndan ve uzaktan gelen onca sesin ürettiði karmaþa, bizi o seslere karþý saðýrlaþtýrmýþtýr. Saðýrlýk, sesin yokluðundan deðil, baþka seslerin çokluðundandýr. O yüzden, yanýbaþýmýzdaki nice ses, kulaðýmýzdan uzaklaþmýþtýr.

Sesler dünyasýnda vâki olan bu durum, anlamlar dünyasýnda da geçerlidir aslýnda. Nice konu vardýr ki, geceleri dünyamýzý ziyaret eder, ama gündüz vakti unutulur gider. Gündüzleri asla aklýmýza gelmeyen nice soru, geceleri yakamýzý býrakmaz.

Elbette, insan gece kendi baþýna kalabiliyorsa... Gündüzün gürültüsüne yanýnda, bir de gece gürültüsüne maruz kalmýyorsa... Hâzýr medeniyetin, gece de baþýboþ býrakmamacasýna insanýn önüne bir yýðýn alternatif meþgale ve bir yýðýn gürültü yýðmasý muhakkak bir rastlantý deðildir.

Öyle de olsa, sesler ve anlamlar dünyasýnda yaþanan bu hal, bize bir gerçeði haber verir: Duymuyorsan, sebebi ille de uzaklýk deðildir. Yanýbaþýndaki bir sesi, gürültü kirliliði içinde insan pekâlâ duymayabilir. Sapasaðlam bir gerçek, anlam kirliliði içinde, hiç iþitilmeyebilir.

Kurân ikliminde dolaþýrken, bunu tekrar be tekrar düþünür insan. Söz ne kadar gerçek, ses ne kadar yüksek, anlam ise ne kadar güçlü ve derindir! Kurtubada iken eline Kurân geçtikten sonra, Rainer Maria Rilkenin Kurâný okuyorum. Bana söylediklerine yer yer öyle katýlýyorum ki, içimden var gücümle baðýrarak onun sesine katýlmak geliyor diye yazmasý bir rastlantý deðildir.*

Rilkeye bu sözleri söyleten Kurânýn sesi, nicelerin kulaðýna ise, ulaþmaz bile. Ýnsandaki iç sese birebir karþýlýk gelen, insanýn içinde evet, evet, tam da bu, kesinlikle öyle, bu kadar kesin iþte, bu kadar açýk gibi karþýlýklar uyandýra uyandýra birbirini takip eden Kurân âyetleri, nicelerin dünyasýna hiç inmemiþ, kulaklarýna hiç girmemiþ gibidir. Nicelerinin kalblerinin en derin yerinde yankýsýný duyduðu âyetler, kimilerince hiç iþitilmemektedir.

O, iman edenler için hidayet ve þifadýr. Ýman etmeyenlerin ise, kulaklarýnda bir aðýrlýk vardýr, bundan dolayý [Kurân] onlara kapalý gelir. Sanki onlara çok uzak bir yerden nida olunur da, iþitmezler. (Fussilet, 41:26

)

Kulaklardaki aðýrlýðýn sebebi bellidir: uzaklýk.

Ama bu uzaklýðýn sebebi, insanýn kendisidir. Kurân insana yabancý olduðu için yahut artýk insana uzak düþtüðü için Kurânýn sesi sanki çok uzak bir yerden nida olunur gibi geliyor deðildir.

Biz onlara hem âfâkta [dýþ dünyada], hem enfüste [kendi iç dünyalarýnda] âyetlerimizi göstereceðiz. Tâ ki Kurânýn hak olduðu iyice tebeyyün etsin. Þahit olarak Rabbin yeterli deðil midir? (Fussilet, 41:53

)


Kurânýn o apaçýk mesajý içinde güm güm yankýlanmýyorsa; ya hiç duymuyor yahut çok uzak bir yerden belli belirsiz birþeyler duyuyor gibi geliyorsa, kendisine dikkat etmelidir insan. Kurân mütemadiyen dünya fanidir, Allah bâkidir, herþey Onun birliðinin þahididir, ölüm var, ahiret var, hesap var, cennet ve cehennem var, bu âlem boþu boþuna deðil dediði halde, bu sözleri sanki hiç iþitmemiþ gibi yaþýyorsa da dikkat etmelidir.

Durum böyleyse, sebebi insanýn kendisidir. Kurân her zaman olduðu yerdedir, hayatýn ta merkezindedir; sesi uzaklardan geliyorsa, insan hayatýnýn mihverini yitirmiþ, ötelere, fanilik diyarýna, þûristana, heva ve vehim çöllerine savrulmuþ demektir. Yanýbaþýnda bile deðil, yüreðinin ta derinlerinde yankýlanan o sesi tekrar iþitebilmesi için, insanýn gürültü kirliliðine bir son vermesi gerekmektedir.

Gürültü kirliliðinin sebebi de bellidir.

Bir de dediler ki o kâfirler: Bu Kurâný dinlemeyin; onun ikazlarýný tesirsiz býrakmak için, mânâsýz þeylerle dikkatleri daðýtýn. Belki böylece [onun sesini] bastýrýrsýnýz. (Fussilet, 41:26)

Metin Karabaþoðlu